Tập Cận Bình gia hạn lời kêu gọi với Đài Loan giữa chiến dịch gây áp lực

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình cho biết việc thống nhất với Đài Loan là chuyện “sẽ và cần phải đạt được,” ông tái cam kết chỉ vài ngày sau khi gửi số lượng máy bay chiến đấu kỷ lục đến gần hòn đảo như một phần của chiến dịch gây áp lực kéo dài nhiều năm.

Ông Tập đã đưa ra nhận xét hôm thứ Bảy như một phần của bài phát biểu trên truyền hình đánh dấu cuộc nổi dậy năm 1911 lật đổ vị hoàng đế cuối cùng của nhà Thanh và dẫn đến việc thành lập Trung Hoa Dân Quốc (Đài Loan). Tổng thống Đài Loan , bà Thái Văn Anh, dự kiến sẽ có bài phát biểu vào Ngày Quốc khánh Đài Loan vào Chủ nhật, để bà có cơ hội trả lời trực tiếp.

Chủ tịch Trung Quốc tái khẳng định rằng biện pháp hòa bình để thống nhất với hòn đảo do dân chủ điều hành là “tốt nhất cho lợi ích của toàn thể dân tộc Trung Quốc", nhưng ông cũng gửi cảnh báo nghiêm khắc chống lại mọi nỗ lực đòi độc lập cũng như sự can thiệp của nước ngoài.

Ông Tập nói: “Những ai quên đi di sản của mình, phản bội quê hương và tìm cách chia cắt đất nước sẽ không có kết quả tốt đẹp. Họ sẽ bị người dân khinh thường và bị lịch sử lên án."

Các nhận xét thể hiện những bình luận quan trọng nhất của ông Tập về vấn đề này kể từ ngày 1 tháng 7, khi ông tuyên bố nắm quyền kiểm soát Đài Loan là “sứ mệnh lịch sử” và “cam kết không thể lay chuyển” của Đảng Cộng sản.

Đáp lại nhận xét của ông Tập, Ban Đại lục của Đài Loan (Taiwan’s Mainland Affairs Council) cho biết trong một tuyên bố rằng chính sách Đài Loan cứng nhắc của Bắc Kinh đã hoàn toàn phớt lờ những nghi ngờ và phản đối của người dân Đài Loan và kêu gọi chính quyền Bắc Kinh từ bỏ các động thái khiêu khích.

Tuy các chính phủ ở cả Bắc Kinh và Đài Bắc đều có nguồn gốc từ cuộc cách mạng năm 1911, nhưng Đảng Cộng sản chưa bao giờ chiếm được Đài Loan trong cuộc nội chiến sau đó và chính phủ Trung Hoa Dân Quốc phát triển tiếp từ đó. Trung Quốc đại lục vẫn coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình và đã khẳng định quyền chiếm đoạt nó bằng vũ lực, mặc dù bà Thái lập luận rằng bà đang lãnh đạo một quốc gia có chủ quyền.

Lễ kỷ niệm diễn ra sau một tuần đặc biệt căng thẳng ở eo biển Đài Loan, với việc Trung Quốc gửi hàng loạt máy bay quân sự vào vùng nhận dạng-phòng không của hòn đảo trong khi Mỹ và các đồng minh tổ chức các cuộc tập trận ở vùng biển gần đó. Hôm thứ Sáu, Bắc Kinh hối thúc Washington tuân thủ thỏa thuận của mình là giữ quân đội khỏi Đài Loan sau khi một quan chức quốc phòng Mỹ xác nhận rằng một số cố vấn quân sự của Mỹ đã được triển khai ở đó.

Những nỗ lực trước đó của ông Tập nhằm kêu gọi Đài Loan, nơi các cuộc khảo sát của chính phủ cho thấy ít hơn 10% trong số 23,5 triệu cư dân ủng hộ sự thống nhất, đã phản tác dụng. Lời kêu gọi vào tháng 1 năm 2019 của ông về một liên minh “một quốc gia, hai hệ thống” tương tự như ở Hồng Kông thậm chí đã bị phe đối lập thân thiện với Trung Quốc của Đài Loan từ chối và sự ủng hộ đã giảm hơn nữa sau khi chính quyền do Bắc Kinh chỉ định của thành phố này đè bẹp các cuộc biểu tình ủng hộ dân chủ diện rộng.

Đảng đối lập của Đài Loan vào tháng trước đã bầu ông Chu Lập Luân ôn hòa lên làm lãnh đạo, tạo cơ hội tiềm năng để ông Tập nối lại liên lạc với hòn đảo này. Ông Tập đã thúc giục hợp tác trong việc "thống nhất đất nước" qua bức thư chúc mừng gửi tới ông Chu, khiến cựu thị trưởng thành phố Tân Đài Bắc cam kết khẳng định sự phản đối của ông đối với nền độc lập của Đài Loan và tìm "tiếng nói chung".

Bài phát biểu của ông Tập hôm thứ Bảy cũng gợi lên niềm tin của nhà lãnh đạo cách mạng Tôn Trung Sơn rằng “thống nhất là hy vọng của tất cả công dân Trung Quốc” và thất bại sẽ dẫn đến “đau khổ”. Người tiền nhiệm của ông, Hồ Cẩm Đào, đã sử dụng câu này vào cách mạng trăm năm cách đây một thập kỷ khi hai bên có mối quan hệ thân tình hơn nhiều.

Rana Mitter, giáo sư chính trị Trung Quốc tại Đại học Oxford, cho biết việc trích lời ông Sơn, người thành lập Quốc dân đảng, có thể là một nỗ lực để tiếp cận những người kế nhiệm hiện đại của đảng ở Đài Loan.

Mitter nói: “Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh hầu như chỉ sử dụng ngôn từ đe dọa đối với Đài Loan về vấn đề tái thống nhất. "Bài phát biểu này có thể là một nỗ lực để cố gắng và gợi ý rằng có một con đường hòa bình."