Dòng xe ô tô nối đuôi nhau từ các trạm xăng dầu. Các cuộc va chạm nổ ra giữa những người lái xe tức giận đang cố gắng mua nhiên liệu. Các kệ hàng hết sạch các mặt hàng tạp hóa. Một tổ chức từ thiện cảnh báo rằng việc tăng gấp đôi hóa đơn sưởi ấm nhà sẽ buộc một triệu hộ gia đình phải dựa vào việc quấn thêm chăn để giữ ấm.
Đây được cho là năm Vương quốc Anh thoát khỏi Liên minh Châu Âu và vươn lên trở thành một nhà kinh doanh tự do gian hùng, mang lại những lợi ích của một “Nước Anh toàn cầu” mới, tự tin cho người lao động và các công ty tại quê nhà. Thay vào đó, bức tranh về một Brexit lý tưởng giờ trông giống như một xã hội tha hóa.
Khi Đảng Bảo thủ của Thủ tướng Boris Johnson tập hợp tại hội nghị thường niên vào tuần này, lời hứa hẹn về quyền tự quyết đã nhường chỗ cho cảm giác bị cô lập về kinh tế.
Một loạt các cuộc khủng hoảng đã buộc chính phủ phải triển khai binh lính lái xe tải chở nhiên liệu, các nhà cung cấp năng lượng phải ngừng kinh doanh và các hộ gia đình hoảng sợ tìm cách lấp đầy tủ đồ - tất cả diễn ra trong khi Covid-19 vẫn còn đang lan tràn.
Đồng bảng Anh, trong khi đó, được giao dịch giống như một loại tiền tệ từ một thị trường mới nổi thay vì từ một quốc gia trong nhóm G7 ổn định. Thống đốc Ngân hàng Trung ương Anh, Andrew Bailey, thậm chí còn châm biếm rằng phải chăng một trận dịch châu chấu sắp sửa bủa vây Vương quốc Anh. Hiện giờ ông có nhiệm vụ tìm ra cách tăng mức lãi suất để kìm hãm lạm phát mà không bót nghẹt nền kinh tế.
Liên đoàn Công nghiệp Anh, cơ quan vận động hành lang kinh doanh lớn nhất, đang thúc giục Johnson thành lập một lực lượng đặc nhiệm khẩn cấp để đối phó với tình trạng thiếu hụt nguồn cung và chi phí sinh hoạt. Quốc gia này phải đối mặt với "một cơn bão lạm phát hoàn hảo" có thể khiến nền kinh tế rơi vào suy thoái vào năm tới, theo Gavekal Research. Các nhà điều hành bán lẻ dự đoán giá thực phẩm sẽ tăng với tốc độ hàng năm là 5% vào cuối năm nay.
Karan Bilimoria, chủ tịch CBI cho biết: “Sự phục hồi đang ở trong tình trạng rất mong manh. Ông nói: “Kịch bản ác mộng là một ‘mùa đông bất mãn’,” gợi lên thời kỳ cuối những năm 1970 khi các cuộc đình công và thiếu hụt lao động dẫn đến sự sụp đổ của chính phủ đảng Lao động. “Thiếu những điều cơ bản là điều mà chúng ta phải cố sức ngăn chặn."
Những thách thức trước mắt mà Vương quốc Anh phải đối mặt bắt nguồn từ việc mất nguồn lao động quan trọng sau khi quá trình chuyển đổi ra khỏi EU kết thúc vào ngày 1 tháng 1. Tình trạng khan hiếm tài xế xe tải đang làm dấy lên lo ngại không chỉ về đồ chơi hay gà tây cho Giáng sinh, mà liệu mọi người sẽ có đủ nhiên liệu và thực phẩm trong mùa đông này hay không.
Vào cuối ngày 25 tháng 9, chính phủ cho biết họ có kế hoạch cấp thị thực ngắn hạn cho tài xế xe tải và công nhân chăn nuôi gia cầm, mặc dù các doanh nghiệp nói rằng điều này sẽ không thể lấp đầy khoảng trống. Ông Johnson cho biết vào hôm Chủ nhật, Vương quốc Anh cũng sẽ không quay lại với việc phụ thuộc vào nhập cư để giải quyết tình trạng thiếu hụt. Ngoài ra còn tồn tại tình trạng thiếu nhân lực trong các ngành từ nông nghiệp và thịt cho đến khách sạn.
Hiệp hội Lợn quốc gia ước tính có 150.000 con lợn bị mắc kẹt trong các trang trại vì thiếu khí đốt để làm choáng các con lợn và không đủ người để chế biến thịt.
Bloomberg Economics dự báo tăng trưởng kinh tế sẽ chậm lại 1,3% trong quý IV từ mức 1,6% trong ba tháng trước đó. Tuy nhiên điều đó vẫn cho phép nền kinh tế tiếp tục tăng trưởng 6,3% trong cả năm, nhưng lạm phát được dự báo sẽ duy trì ở mức trên 3% vào cuối năm nay và duy trì ở mức đó cho đến giữa năm 2022.
Căn nguyên cho sự chật vật quá mức của Vương quốc Anh rộng hơn và bắt nguồn từ sự phụ thuộc của nước này vào thương mại, một tài sản trước đại dịch cho phép các đường cung ứng tinh gọn và được những người theo phe Brexit ủng hộ. Sự phụ thuộc đó giờ đây làm tăng thêm thiệt hại từ việc rời EU và sự gián đoạn vì Covid-19.
Tỷ trọng xuất khẩu và nhập khẩu trong tổng sản phẩm quốc nội đạt đỉnh 63% vào năm 2019 trước khi giảm xuống 55% vào năm ngoái, theo số liệu của Ngân hàng Thế giới. Để so sánh, tỷ lệ này là 46% đối với Úc, 35% đối với Nhật Bản và 24% đối với Hoa Kỳ.
John Shirley, một nhà giao nhận hàng hóa của Vương quốc Anh, cảm thấy những cú sốc về nguồn cung đang làm rung chuyển thế giới — sự chậm trễ trong vận chuyển, chi phí tăng vọt, một màn sương “không chắc chắn” bao trùm nền kinh tế toàn cầu. Nhưng John đã phải đối mặt với một cơn đau đầu liên tục khác về đại dịch trong chín tháng qua. “Đủ thứ giấy tờ bổ sung,” ông nói, “thêm đủ thứ phiền phức.”
Đó là thực tế có thể dự đoán được của Brexit. Ví dụ, vận chuyển một xe tải tủ lạnh đến Vương quốc Anh từ Ý sẽ có chi phí cao hơn gần 25% so với trước khi tách khỏi EU. Bắt đầu từ tháng 1, các xe tải đến biên giới Vương quốc Anh sẽ phải đối mặt với các biện pháp kiểm soát hải quan mới và các sản phẩm thực phẩm sẽ phải tuân theo các quy tắc tài liệu phức tạp bắt đầu từ tháng 7 tới.
Nhưng điều mà các hộ gia đình Anh cũng đang bắt đầu nhận ra là trong số các mặt hàng nhập khẩu mà Vương quốc Anh phụ thuộc vào có khí đốt tự nhiên để sưởi ấm và phát điện. Giá khí đốt trong nước đã tăng hơn bốn lần trong năm nay, sau một động thái tương tự đối với giá tiêu chuẩn của châu Âu ở Hà Lan. Một mùa đông lạnh hơn và kéo dài hơn mức trung bình khiến kho dự trữ của châu Âu cạn kiệt trong khi Nga xuất khẩu ít hơn sang châu lục này.
Bản thân kho dự trữ ở Vương quốc Anh đã khan hiếm và trong mùa đông đầu tiên của Brexit, sự phụ thuộc vào hàng nhập khẩu sẽ được thử thách. Tình hình có thể bớt nghiêm trọng nếu đường ống dẫn mới gây tranh cãi, Nord Stream 2, được mở để kết nối Nga với Đức qua Biển Baltic. Nhưng một đợt xung đột chính trị cuối cùng vẫn cản đường. Hy vọng tốt nhất có thể là thời tiết ấm hơn một vài độ so với mức trung bình.
Marco Alvera, người đứng đầu công ty cơ sở hạ tầng năng lượng Snam SpA của Ý cho biết: “Vương quốc Anh không phải lúc nào cũng nhận thức đầy đủ về mức độ phụ thuộc của họ vào kho lưu trữ châu Âu. Nếu trời trở nên rất lạnh - và điều đó không liên quan gì đến Brexit - ngay cả trong châu Âu, bạn sẽ thấy các quốc gia nói rằng: 'Tôi đang có khí đốt bên trong biên giới, tôi sẽ cho thông qua một biện pháp an toàn khẩn cấp để cho không một ai có thể xuất khẩu trong hai tuần tới.'”[@QuicktakeWhy U.K. Gas Suppliers Are Going Bust, and Who Pays
“The U.K. is not always fully aware how reliant it is on European storage,” said Marco Alvera, head of Italian energy infrastructure company Snam SpA. “If it gets very cold—and it is not a Brexit-related thing—even within Europe you will see countries saying, ‘I have the gas inside my borders, I am going to pass an urgent safety measure that no one can export for the next two weeks.’”@]
Các nhà vận động Brexit do Johnson dẫn đầu thừa nhận rằng thích nghi với cuộc ly hôn sau hơn 4 thập kỷ chung sống với EU sẽ luôn mất nhiều thời gian. Và tất nhiên, không ai có thể dự đoán được một trận đại dịch sẽ hoành hành ngay ở điểm bắt đầu.
Câu chuyện kể trong nửa đầu năm 2021 là cách chương trình tiêm chủng đánh bại thế giới của Vương quốc Anh đã cho phép chính phủ gỡ bỏ các hạn chế vì Covid khỏi nền kinh tế vào tháng Bảy. Tuy nhiên, kể từ đó, các điểm yếu của Anh đã trở nên rõ ràng hơn, đặc biệt là khi liên quan đến việc duy trì chuỗi cung ứng.
Các doanh nghiệp đã trở nên quá phụ thuộc vào lao động nước ngoài giá rẻ, theo những người ủng hộ Brexit. Thật vậy, khi có ít người hơn để chọn, tiền lương đã tăng lên. Nhưng khi không được di chuyển tự do như người lao động thuộc khối EU, số lượng người lái xe ở Anh đã giảm hơn một phần ba trong thời kỳ đại dịch, số liệu từ Văn phòng Thống kê Quốc gia cho thấy.
Các siêu thị như Waitrose đã tăng lương cho các nhân viên lái xe tải mới và đang treo những khoản tiền thưởng để thu hút thêm người mới. Nhưng những thay đổi cơ cấu trong nền kinh tế đang tỏ ra gây thiệt hại và kéo dài hơn dự kiến.
Neil Palmer, giám đốc hoạt động tại Norton Hydraulics, một nhà sản xuất có trụ sở tại St. Albans, phía bắc Luân Đôn, cho biết: “Không quan trọng việc quay sang hướng nào, sẽ luôn có thứ gì đó đập vào mặt. Cảm giác giống như bị một con cá ướt át quật vào mặt mỗi khi bạn tới công ty."
Norton đang phải đối mặt với vô số vấn đề, bao gồm cả giá thép tăng cao, nhưng tình trạng khan hiếm tài xế mới là điều đáng lo ngại nhất. Palmer đã từng nhận được 20 đến 30 đơn xin việc cho một vị trí mới được đăng tuyển. Ông cho biết, một quảng cáo tuyển dụng gần đây cho một công ty sản xuất trong nhà máy chỉ nhận được một đơn xin việc từ Bắc Phi. “Thời kỳ khó khăn vẫn còn ở phía trước,” Palmer nói.
Theo James Withers, giám đốc điều hành của Scottish Food & Drink, tình trạng thiếu lao động đang ảnh hưởng đến mọi bộ phận của chuỗi cung ứng thực phẩm, từ chế biến sữa đến hải sản và rau quả. Các doanh nghiệp đang gặp khó khăn do thiếu phương tiện vận chuyển thực phẩm cũng như thiếu nhân viên đóng gói, ông nói. "Các kệ hàng siêu thị bị thiếu đồ và áp lực thực sự đè lên chuỗi cung ứng dịch vụ khách sạn."
Trên khắp châu Âu đang tồn tại tình trạng thiếu công nhân và toàn châu lục sẽ cảm thấy sức ép của giá năng lượng kỷ lục. Nhưng nước Anh cũng đang phải trả giá cho chủ nghĩa ngoại lệ được nhiều người thèm muốn của nó.
Một phần tư của 400.000 tài xế xe tải mà châu Âu ước tính bị thiếu có ảnh hưởng đến Vương quốc Anh, đó là do các quy định về thị thực khắt khe hơn, có nghĩa là những người đã rời đi trong đại dịch sẽ phải vật lộn để trở về sau Brexit. Ngoài ra còn tồn đọng các bài thi sát hạch lái xe cho các tân binh.
Để đáp lại, Bộ Giao thông Vận tải đã quay đầu, cấp 5.000 thị thực cho những người lái xe chở thực phẩm và nhiên liệu hạng nặng của EU trong ba tháng. Nó đã nới lỏng luật về giờ lái xe, tăng giới hạn số giờ lái xe hàng ngày từ 9 tiếng lên 11 tiếng.
Hiệp hội Bán lẻ Anh cho biết con số này sẽ chỉ chiếm khoảng một phần ba số lượng tài xế cần thiết chỉ để các siêu thị hoạt động hết công suất trước Giáng sinh. Ruby McGregor-Smith, chủ tịch Phòng Thương mại Anh, ví động thái này giống như “nhỏ một giọt nước vào đống lửa”.
“Vương quốc Anh bước vào giai đoạn cuối cùng của năm 2021 đối mặt với sự đan xen đầy thách thức giữa tăng trưởng chậm và lạm phát gia tăng. Cách thị trường lao động điều chỉnh với việc chính phủ rút khỏi kế hoạch tăng lãi suất trong tháng này sẽ là trọng tâm của thời điểm tăng lãi suất”.
—Dan Hanson, nhà kinh tế cấp cao của Vương quốc Anh.
Phản ứng tiếp theo sẽ là then chốt khi các bộ trưởng tập trung tại hội nghị của Đảng Bảo thủ ở Manchester, miền bắc nước Anh. Johnson rất muốn chi cho các dự án lớn, bắt mắt để giúp thu hẹp khoảng cách kinh tế giữa các khu vực của Vương quốc Anh, nhưng nhiệm vụ trước mắt là khắc phục cuộc khủng hoảng chuỗi cung ứng.
Nhà lãnh đạo của Đảng Lao động đối lập, Keir Starmer, đã tấn công thủ tướng tại hội nghị của đảng này ở Brighton vào tuần trước. “Tăng cấp? Ông còn chẳng thể đổ đầy bình xăng." Nhưng các thành viên đảng Lao động cũng nói rằng cuộc khủng hoảng phải trở nên tồi tệ hơn rất nhiều thì Johnson mới dễ bị tấn công.
Copyright @2023 VINKAI. All Rights Reserved by Mr.Thắng
Ý kiến bạn đọc